INSTYTUT DENDROLOGII

Badania przeprowadzono w oparciu o materiał zebrany z plantacji nasiennej sosny zwyczajnej (Pius sylvestrisL.) zlokalizowanej w Nadleśnictwie Gniewkowo. Użyto następujących mikrosatelitów jądrowych jako markerów genetycznych PtTx3025, PtTx3107, PtTx3116, PtTx4001 oraz Spag7.14, Spac12.5. Genotypy osobników populacji rodzicielskiej określono dla zestawu 187 szczepów, stwierdzono 42 różne genotypy. Celem pracy było zbadanie przebiegu procesów reprodukcyjnych zachodzących na plantacji nasiennej. Zbadano strukturę genetyczną populacji rodzicielskiej oraz potomnej, określono system kojarzenia i stopień imigracji pyłku spoza plantacji. Populacja rodzicielska charakteryzuje się wysokim stopniem zmienności genetycznej. W pojedynczym locus liczba zanotowanych alleli wahała się od 8 do 26, przy średniej 14,33. Znaczne wartości heterozygotyczności oczekiwanej He=0,803 oraz obserwowanej Ho=0,785 informują o wysokim polimorfizmie. W populacji potomnej zaobserwowano nieznaczny spadek Heprzy wzroście Ho, co świadczy o zmianach związanych ze zróżnicowanym udziałem poszczególnych szczepów w tworzeniu puli genetycznej. W każdym z loci zanotowano występowanie nowych alleli, których pojawienie się mogło być wynikiem imigracji pyłku. Wariancyjna efektywna wielkość populacji oceniona dla poszczególnych loci wahała się w zakresie od 8,021 do 77. Wariancyjna efektywna wielkość populacji obliczona na podstawie wszystkich loci wyniosła Ne(v)=24,80. Analiza struktury genetycznej puli pyłkowej w oparciu o metodę TwoGener pozwoliła na ocenę stopnia zróżnicowania genetycznego gamet pyłkowych biorących udział w tworzeniu potomstwa badanych drzew matecznych. Współczynnik heterogeniczności puli pyłkowej wyniósł ?FT= 0,0095, a efektywna wielkość populacji osobników ojcowskich Ne(p)=52,57. Analizy systemu kojarzenia wykazały dla większości badanych loci wartości zapłodnienia krzyżowego (ts) większe niż 1, przy średniej ts=1,029. Wartość zapłodnienia krzyżowego obliczona metodą multi-locus wyniosła tm=1,014. W badanej populacji w zasadzie nie zachodzi zjawisko samozapłodnienia. Średni współczynnik korelacji ojcostwa wyniósł rp=0,046. Efektywna wielkość populacji ojców obliczona na podstawie rp wykazała duże zróżnicowanie od 6,7 do 1000, przy średniej harmonicznej Ne(r)=21,74. Z najbardziej produktywnych klonów pochodziło aż 63,2% zapyleń zachodzących w lokalnej populacji. Zróżnicowany sukces kojarzenia prowadzi do redukcji efektywnej wielkości populacji, która wyniosła Ne(f)=17,14, co stanowi 40,8% ogólnej liczby klonów. Model kojarzenia sąsiedztwie pozwolił na ocenę efektywnej liczby szczepów, która wyniosła Ne(s)=92,7, co stanowi 49,6% wszystkich szczepów obecnych w kwaterze drugiej. Pomimo wykorzystania różnych metod oceny efektywnej wielkości populacji uzyskane wyniki są porównywalne. Efektywna wielkość populacji osobników ojcowskich na badanej plantacji jest duża, co jest bardzo istotne zważywszy na fakt ze poziom zanieczyszczenia obcym pyłkiem wynosi 60%.