INSTYTUT DENDROLOGII

POLSKIEJ AKADEMII NAUK

Marek Kmiecik


Cis pospolity (Taxus baccata L.) w Górach Bardzkich - stan i tendencje rozwoju populacji


W Górach Bardzkich występują stosunkowo liczne i bardzo cenne populacje cisa pospolitego. Wprawdzie w  latach 1958 i 1959 utworzono dwa rezerwaty przyrody "Cisowa Góra" i "Cisy", jednak pojedyncze osobniki spotykane są często poza rezerwatami. Podobnie jak w przypadku wielu innych populacji cisa w Polsce, także w Górach Bardzkich gatunek ten nie odnawia się.
Celem pracy było:
- odszukanie w terenie wszystkich dorosłych cisów, ich pomiar, określenie położenia, warunków występowania i stanu zdrowotnego;
- rozpoznanie warunków, które sprzyjały trwaniu, często wiekowych cisów w Górach Bardzkich, jako podstawy dalszej ich ochrony;
- określenie metod ochrony siewek cisów i doprowadzenia do takiego stanu, który zabezpieczałby trwanie populacji T. baccata w Górach Bardzkich
Określenie liczebności osobników polegało na odnalezieniu wszystkich dorosłych egzemplarzy cisów w Górach Bardzkich. Każde drzewo zostało pomierzone i trwale oznakowane. Dzięki temu uzyskano informację o liczbie osobników, ich morfologii, stanie zdrowotnym i strukturze przestrzennej w całych Górach Bardzkich oraz określono niezbędne zabiegi ochronne.
W celu zbadania uwarunkowań odnowienia naturalnego T. baccata założono doświadczenie na terenie rezerwatu Cisowa Góra. Ustalono cztery warianty ochrony: 1) zastosowanie osłon indywidualnych na pojedyncze siewki; 2) ogrodzenie powierzchni drzewostanu z dorosłymi cisami i siewkami; 3) obserwacja wybranych siewek bez ochrony; 4) przesadzenie siewek z rezerwatu na obszar ogrodzony i odchwaszczany. Corocznie, pod koniec każdego sezonu wegetacyjnego dokonywano obserwacji w terenie i dokumentowano wyniki.
W wyniku pomiarów ustalono, że liczba wszystkich dorosłych egzemplarzy cisa w Górach Bardzkich wyniosła 3648 sztuk, z tego w rezerwacie przyrody "Cisowa Góra" 865 sztuk, w rezerwacie przyrody "Cisy" - 1425 sztuk, zaś poza rezerwatami - 1358 sztuk.
Największy procent przeżywalności wykazały siewki zabezpieczane za pomocą osłonek indywidualnych, siewki te miały też najlepszy stan zdrowotny. Na powierzchni kontrolnej, bez zabezpieczenia, stwierdzono, że siewki, zanim zginą, nie przechodzą przez stadium osłabienia i usychania, lecz po prostu znikają. Najbardziej prawdopodobna przyczyna to zjadanie lub wyrywanie przez zwierzynę. Wśród siewek zlokalizowanych na wszystkich powierzchniach próbnych najwyższą średnią wysokość osiągały rosnące w miejscach o największym dostępie światła.
Jako efekt badań sformułowano następujące wnioski:
1. Populacje cisa w Górach Bardzkich są jedne z największych w Polsce, jednak ich stan zdrowotny, a przede wszystkim brak juwenilnych stadiów rozwojowych jest niepokojący. Może on ulec poprawie w wyniku okresowego przerzedzania drzewostanu okapowego, o natężeniu dostosowanym do warunków lokalnych dla danego drzewostanu.
2. Prawidłowa struktura płciowa populacji (bliska 1:1) w powiązaniu z rozmieszczeniem cisów na stosunkowo dużej powierzchni stwarza pozytywne warunki do powstawania odnowienia, przy zachowaniu zasady prawidłowej i aktywnej ich ochrony.
3. Istnieje duża szansa uzyskania odnowienia naturalnego cisa rokującego nadzieję na przyszłość poprzez stosowanie zabezpieczeń i aktywną jego ochronę. Jest to jednak proces bardzo długotrwały i skomplikowany. W przypadku jego przerwania populacja może zostać zniszczona w szybkim tempie, przede wszystkim przez zwierzynę.

     

Zmień kontrast

Dostosuj czcionkę

eu logo

HR 01

W ramach dotacji Powiatu Poznańskiego na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku, nasze Arboretum otrzymało środki na realizację projektu pt. Wyeksponowanie oryginalnych elementów zabytkowego ogrodu poprzez przebudowę odcinka alejek parkowych w Arboretum w Kórniku.

powiatpozn

Przedsięwzięcie pn.: "Doposażenie sal edukacyjnych Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku w sprzęt i pomoce naukowe potrzebne do prowadzenia edukacji przyrodniczej i ekologicznej" dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu. 

 

Zakup sprzętu i oprogramowania, materiałów i pomocy dydaktycznych wykorzystywanych w działalności edukacyjnej Instytutu Dendrologii PAN oraz opracowanie i wydruk przewodników przyrodniczych dla dzieci.

WFOSüGW Nowe logo peéna nazwa KOLOR

OZwRCIN extended colour RGB

Repozytorium Cyfrowe ID PAN

facebook idpan button