30. rocznica śmierci prof. Stefana Białoboka
Pamiątkowy kamień poświęcony prof. Białobokowi, umieszczony przed głównym budynkiem Instytutu (Fot. Andrzej M. Jagodziński)
Dzisiaj, 17 sierpnia, mija 30 lat od dnia śmierci prof. Stefana Białoboka – dyrektora naszego Instytutu w latach 1945-1979. Trudno wymienić wszystkie zasługi prof. Białoboka dla Instytutu Dendrologii PAN. Zachęcam do przeczytania artykułu Jemu poświęconego, zamieszczonego w „Kórniczaninie” (14/2022), w którym część tych zasług została omówiona.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Złoto dla dr. Tomasza Bojarczuka
Doktor Tomasz Bojarczuk (Fot. arch. ID PAN)
Wieloletni pracownik naszego Instytutu – dr Tomasz Bojarczuk – decyzją Walnego Zgromadzenia Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego otrzymał Złotą Odznakę Honorowego Członka PTD. Uroczyste nadanie godności Członka Honorowego odbyło się podczas X Jubileuszowego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego.
Pan Doktor aktywnie wspierał działalność Sekcji Dendrologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego od 1966 r., gdzie przez 19 lat był sekretarzem Sekcji, a jedną kadencję jej przewodniczącym. W tym okresie współorganizował kilka zjazdów członków Sekcji, m.in. w Kórniku, Laskach oraz Książu. Pan Doktor włączył się także w inicjatywę reaktywacji Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego, a dzięki Jego zaangażowaniu w 2012 r. powołano Wielkopolski Oddział Towarzystwa. Był także inicjatorem powstania Sekcji Drzew Pomnikowych PTD. Aktualnie jest także członkiem Sądu Koleżeńskiego Zarządu Głównego PTD.
Doktor Tomasz Bojarczuk (Fot. arch. ID PAN)
Pracując w Instytucie Dendrologii PAN w Kórniku przez 40 lat, jako kierownik Arboretum aktywnie przyczynił się do rozwoju naszego Instytutu. Nie tylko dbał o istniejącą kolekcję drzew i krzewów, ale i znacząco ją poszerzył. Wspólnie z prof. Władysławem Bugałą (dyrektorem Instytutu w latach 1980-1995) unowocześnił infrastrukturę Arboretum oraz zapoczątkował tworzenie kolekcji różaneczników i azalii – najpierw w nowej jego części, a później w jego części przyzamkowej. Dzięki Jego staraniom wzbogacona została kolekcja lilaków o taksony pochodzące z sąsiednich krajów (Ukrainy, Białorusi i Litwy) – dzisiaj jest to Kolekcja Narodowa. Ponadto, jest autorem lub współautorem opisów wyselekcjonowanych w naszym Arboretum drzew i krzewów, m.in. Syringa vulgaris ‘Liliana’, Larix decidua ‘Kórnik’, Corylus ×colurnoides ‘Profesor Władysław Bugała’, Populus ‘Zbigniew Stecki’ oraz kilku odmian róż (np. Rosa ‘Poznańska” i ‘Maria Magdalena’). Ponadto wprowadził do uprawy w Polsce nowe taksony, m.in. Magnolia ‘Susan’ i ‘Betty’, Salix integra ‘Hakuro Nishiki’ – pozyskane w 1980 r. z Boskoop w Holandii czy Salix erythroflexuosa z Moraw. Dr Bojarczuk zapoczątkował w Arboretum organizację imprez edukacyjno-przyrodniczych, m.in. „Wiosna w Arboretum”, „Kwitnące Magnolie”, „Jak Maj, to Bzy”, „Barwy Jesieni”, w których do dzisiaj udział biorą tysiące osób odwiedzających nasze Arboretum. Z inicjatywy dr. Tomasza Bojarczuka mieszkańcy miasta i gminy Kórnik od dnia wejścia Polski do Unii Europejskiej uzyskali możliwość bezpłatnego korzystania z Arboretum. W 2007 r. dr Tomasz Bojarczuk wraz z małżonką – prof. Krystyną Bojarczuk, wieloletnim pracownikiem Instytutu – nagrodzeni zostali Laurem Honorowym przez Związek Szkółkarzy Polskich za dorobek naukowy w dziedzinie szkółkarstwa. Dr Tomasz Bojarczuk jest także autorem i współautorem ponad 130 publikacji naukowych i popularnonaukowych, licznych ekspertyz i opinii dendrologicznych.
Otrzymanie Złotej Odznaki Honorowego Członka PTD to niejedyny powód do świętowania i gratulacji. W najbliższy poniedziałek, 15 sierpnia, Pan Doktor świętować będzie swoje 80. urodziny. Z tej także okazji proszę przyjąć bukiet najgorętszych życzeń od Pańskich współpracowników i uczniów – zdrowia, licznych powodów do uśmiechu, a także spełnienia najskrytszych marzeń.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Wiadomości z Ogrodów Kórnickich: Ptasi mieszkańcy kórnickiego Arboretum
Sikora modraszka (Fot. Martyna Lasek)
W Arboretum spotkać możemy nie tylko rośliny drzewiaste. Bogactwo występujących tu siedlisk stwarza dogodne warunki do występowania wśród drzew wielu gatunków zwierząt, w tym ptaków. Uważny obserwator może dostrzec np. aż sześć gatunków sikor – bogatkę, modraszkę, sikorę ubogą, czarnogłówkę, czubatkę i sosnówkę. Zachęcam do przeczytania artykułu mgr Martyny Lasek z Zakładu Genetyki i Interakcji Środowiskowych, która na łamach „Kórniczanina” (12/2022) przybliża nam te piękne ptaki.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Dyrektor Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko Post-doc w Zakładzie Ekologii
Dyrektor Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko Post-doc w Zakładzie Ekologii.
DOC - Oświadczenie - przetwarzanie danych osobowych
DOC - Personal questionnaire for job applicant
DOC - Statement - processing of personal data
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Dyrektor Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko Post-doc w Zakładzie Biogeografii i Systematyki
Dyrektor Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko Post-doc w Zakładzie Biogeografii i Systematyki.
DOC - Oświadczenie - przetwarzanie danych osobowych
DOC - Personal questionnaire for job applicant
DOC - Statement - processing of personal data
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Nowe kategorie naukowe dla Instytutu Dendrologii PAN
Minister Edukacji i Nauki podjął decyzje o przyznaniu Instytutowi Dendrologii PAN kategorii naukowych w dwóch dyscyplinach uprawianych w naszym Instytucie. W dyscyplinie naukowej nauki leśne Instytutowi przyznana została kategoria naukowa A+, natomiast w dyscyplinie naukowej nauki biologiczne – kategoria naukowa A.
W imieniu dyrekcji Instytutu Dendrologii PAN pragnę podziękować wszystkim pracownikom i stypendystom Instytutu, których zaangażowanie w rozwój naszej placówki naukowej przyczyniło się do tak wysokich ocen naszej pracy przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. W każdej z ocenianych dyscyplin naukowych przedłożyliśmy bardzo dobre osiągnięcia w odniesieniu do poziomu naukowego prowadzonej działalności naukowej, efektów finansowych badań naukowych i prac rozwojowych oraz wpływu działalności naukowej na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki. Ocenie przeprowadzonej przez Ministra Edukacji i Nauki, przy wsparciu Komisji Ewaluacji Nauki, podlegały osiągnięcia Instytutu z lat 2017-2021.
Dziękuję prof. Jackowi Oleksynowi – Dyrektorowi Instytutu Dendrologii PAN w latach 2011-2018 – za konsekwentne decyzje zarządcze, które bez wątpienia miały wpływ na przedłożone przez nas do oceny wyniki prac zrealizowanych w latach 2017-2018 (dwa pierwsze lata oceny). Wyrazy wdzięczności kieruję do Pań Dyrektor: prof. Eweliny Ratajczak – Zastępcy Dyrektora ds. naukowych oraz dr inż. Emilii Pers-Kamczyc – Zastępcy Dyrektora ds. organizacji i rozwoju, za aktywne wsparcie realizowanej w Instytucie drogi naszego rozwoju naukowego i organizacyjnego, a także współudział w przygotowaniu dokumentacji przedłożonej do oceny. Prace pracowników prowadzących działalność naukową w Instytucie wspierane są przez pracowników Działu Finansowo-Księgowego, na czele z mgr Iwoną Mośkowiak – Głównym Księgowym, oraz pracowników Działu Administracyjnego, na czele z mgr. inż. Radosławem Rakowskim – Kierownikiem Działu. Dziękuję Państwu i kierowanym przez Państwa Zespołom za codzienne wspieranie pracowników naukowych i stypendystów naszego Instytutu podczas realizacji prac badawczych. Szczególnie gorące podziękowania składam na ręce dr Karoliny Sobierajskiej – Kierownik Działu Informacji Naukowej – która wraz z kierowanym przez siebie Zespołem włożyła ogrom tytanicznej wręcz pracy, by przedłożona do oceny dokumentacja była kompletna i pozbawiona jakichkolwiek uchybień formalnych.
Proszę, by wszyscy Państwo przyjęli moje najserdeczniejsze podziękowania.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Z kart leśnej historii
Tablica poświęcona trzem kórnickim nadleśniczym – Hipolitowi Trąmpczyńskiemu, Józefowi Rivolemu oraz Kazimierzowi Wojczyńskiemu – uroczyście odsłonięta 6 czerwca br. w Arboretum Instytutu Dendrologii PAN, cieszy już nasze oczy. W związku z tą uroczystością ukazała się także książka, przygotowana pod redakcją prof. Władysława Chałupki, członka Zarządu Oddziału Wielkopolskiego Polskiego Towarzystwa Leśnego oraz emerytowanego profesora naszego Instytutu. W książce znaleźć można wiele ciekawych informacji o uhonorowanych leśnikach, a także Centralnym Towarzystwie Gospodarczym (prof. Przemysław Matusik), działalności leśników w Wielkim Księstwie Poznańskim (prof. Władysław Chałupka) oraz lasach Prowincji Poznańskiej (prof. Tadeusz Janicki). Oddział Wielkopolski PTL, jego historię i współczesne wyzwania, omówił Pan Jerzy Flisykowski – przewodniczący Zarządu Oddziału Wielkopolskiego PTL oraz zastępca przewodniczącego Zarządu Głównego PTL. Zachęcam do lektury.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
W naszym skarbcu – platforma RCIN
W 1933 roku marzenie ostatniego właściciela dóbr kórnickich – Władysława hr. Zamoyskiego – ziściło się. W Kórniku, „małym lecz schludnym i czystym miasteczku”, 1 lipca powstał bowiem Zakład Badania Drzew i Lasu – dzisiejszy Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk. W Instytucie zgromadziliśmy dorobek wielu pokoleń naszych pracowników – to nasze skarby. Skarby te, dzięki ich digitalizacji, są dzisiaj powszechnie dostępne.
Zachęcam do obejrzenia filmu, w którym przybliżyliśmy nasze zbiory, a także do zapoznania się z kolekcjami udostępnionymi na platformie RCIN. Warto również przeczytać artykuł pt. „Farba drukarska zaklęta w pikselach”, opublikowany w Kórniczaninie (6/2021), napisany przez mgr Agnieszkę Kujawę, mgr inż. Karolinę Pilarz oraz Katarzynę Szwed-Pietras, które wespół z wieloma innymi osobami zaangażowane były w proces digitalizacji naszych zasobów.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
W majątku Augusta hr. Cieszkowskiego
W dawnym majątku Augusta hr. Cieszkowskiego (Fot. Andrzej M. Jagodziński, Katarzyna Lesińska)
W dniach 20-21 czerwca br. odbyła się konferencja pod patronatem honorowym JM Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu – prof. dr. hab. Krzysztofa Szoszkiewicza – z okazji 180. rocznicy osiedlenia się w Wierzenicy Augusta hr. Cieszkowskiego – patrona Uniwersytetu Przyrodniczego, światowej sławy filozofa, ekonomisty, mecenasa nauki i edukacji rolniczej, fundatora Wyższej Szkoły Rolniczej im. Haliny w Żabikowie.
W pierwszym dniu konferencji zaprezentowanych zostało pięć referatów przybliżających sylwetkę hr. Cieszkowskiego oraz jego dorobek, w drugim zaś uczestnicy konferencji zwiedzali dwór hrabiego w Wierzenicy, odnowiony wysiłkiem rodziny prof. Zbigniewa Kundzewicza, czł. koresp. PAN, a także zabytkowy kościół pw. św. Mikołaja. Konferencja była także okazją do spotkania członków Komisji Nauk Leśnych i Drzewnych Oddziału PAN w Poznaniu, pracom której przewodniczy prof. Małgorzata Mańka, czł. rzecz. PAN.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Hieracium boratynskii (Asteraceae) – nowy gatunek z Sudetów
Hieracium boratynskii (Fot. Zbigniew Szeląg)
Prof. Zbigniew Szeląg z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, podczas pobytu w Karkonoszach w 2017 roku, napotkał na wysokości 1350-1370 m n.p.m. jastrzębce, które okazały się być nieznanym dotąd taksonem. Zdaniem prof. Szeląga ten nowy takson mógł powstać w wyniku hybrydyzacji H. levicaule s. lat. z H. schmidtii subsp. jovimontis (Zahn) Greuter. Odkryty gatunek jest karkonoskim endemitem. Prof. Szeląg nadał nowemu taksonowi nazwę Hieracium boratynskii dla uhonorowania prof. Adama Boratyńskiego z Zakładu Biogeografii i Systematyki naszego Instytutu, który dzięki swoim badaniom znacząco pogłębił naszą wiedzę o roślinach drzewiastych Sudetów. Zachęcam do przeczytania artykułu prof. Zbigniewa Szeląga, opublikowanego w Phytotaxa (514/2022), w którym przedstawiony jest opis tego nowego taksonu.
Część publikacji prof. Adama Boratyńskiego dotyczących flory Sudetów odnaleźć można w formie zdigitalizowanej na platformie RCIN (Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych, www.rcin.org.pl), w tym rozprawę habilitacyjną pt. „Chorologiczna analiza flory drzew i krzewów Sudetów Zachodnich” (Kórnik, 1991; ss. 323). Zachęcam do odwiedzenia platformy RCIN i zapoznania się z zamieszczonymi na niej licznymi artykułami powstałymi w Instytucie Dendrologii PAN.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Młody i wybitny – dr inż. Mateusz Rawlik
dr Mateusz Rawlik (Fot. Dawid Adamczyk)
Pan dr inż. Mateusz Rawlik z Zakładu Ekologii otrzymał stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców wykazujących się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej. Badania dr. Rawlika koncentrują się na trzech głównych tematach: odtwarzaniu ekosystemów leśnych na gruntach poprzemysłowych, produkcji biomasy przez warstwę runa oraz ekologii inwazyjnych gatunków drzew. W 2019 r. obronił na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu swoją pracę doktorską pt. „Kształtowanie się runa pod drzewostanami na rekultywowanych gruntach poprzemysłowych” (promotorzy: Marek Kasprowicz, Andrzej M. Jagodziński). Prace naszego stypendysty opublikowane zostały m.in. w Forest Ecology and Management, Ecosystems, Land Degradation & Development, Plant Ecology, Catena oraz Science of the Total Environment.
To siedemnasta edycja tego konkursu. Spośród osób spełniających warunki otrzymania stypendium, Minister Edukacji i Nauki wyłonił grupę 215 młodych naukowców, w tym 37 doktorantów, którym przyznano stypendia. Dr Mateusz Rawlik otrzymał stypendium w dyscyplinie naukowej nauki leśne. Stypendium wypłacane będzie przez trzy lata, a jego miesięczna wysokość wynosi 5.390 zł.
Panie Doktorze – gratulujemy!
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Dyrektor Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko Post-doc w Zakładzie Biogeografii i Systematyki
Dyrektor Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko Post-doc w Zakładzie Biogeografii i Systematyki.
DOC - Oświadczenie - przetwarzanie danych osobowych
DOC - Personal questionnaire for job applicant
DOC - Statement - processing of personal data
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Dyrektor Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko Post-doc w Zakładzie Ekologii
Dyrektor Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko Post-doc w Zakładzie Ekologii.
DOC - Oświadczenie - przetwarzanie danych osobowych
DOC - Personal questionnaire for job applicant
DOC - Statement - processing of personal data
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu
Medal im. Prof. Władysława Szafera dla prof. Marii Rudawskiej
prof. dr hab. Maria Rudawska (Fot. Andrzej M. Jagodziński)
W trakcie trwających właśnie obrad LIX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego, zorganizowanego w Warszawie z okazji 100-lecia Towarzystwa, wieloletni pracownik naszego Instytutu – prof. dr hab. Maria Rudawska – została uhonorowana Medalem im. Prof. Władysława Szafera.
Medal im. Prof. Władysława Szafera (Fot. PTB)
Uroczystość wręczenia Medalu odbyła się w Auli Kryształowej SGGW podczas inauguracji Zjazdu.
Medal im. Prof. Władysława Szafera jest przyznawany w dwóch kategoriach:
- indywidualnym osobom lub zespołom za prace z zakresu szeroko pojętych nauk botanicznych odznaczające się wybitną wartością naukową, opublikowane w okresie pomiędzy kolejnymi zjazdami Towarzystwa lub
- indywidualnym osobom za całokształt ich dorobku naukowego.
Prof. Maria Rudawska odbierająca Medal im. Prof. Władysława Szafera z rąk prof. Konrada Wołowskiego (przewodniczącego Komisji Medalu) oraz prof. Anny Mikuły (prezes PTB) (Fot. Tomasz Leski)
Pani Profesor Maria Rudawska jest wybitną specjalistką w obszarze badań symbiozy ektomykoryzowej drzew leśnych. Cała Jej kariera naukowa związana jest z Instytutem Dendrologii PAN. Swoją pracę rozpoczęła od stanowiska pracownika technicznego w Zakładzie Fizjologii Drzew pod kierunkiem prof. Mirosława Tomaszewskiego. Początkowo jej zainteresowania naukowe skupiały się na fizjologii grzybów ektomykoryzowych i symbiozy ektomykoryzowej. Badania w tym zakresie były podstawą Jej rozprawy doktorskiej i wniosku habilitacyjnego. Od ponad dwudziestu lat badania prof. Marii Rudawskiej skupiają się na poznaniu różnorodności zbiorowisk grzybów ektomykoryzowych towarzyszących drzewom leśnym. Badania te w głównej mierze opierają się na analizie podziemnej części tych zbiorowisk, czyli ektomykoryzach. To dzięki Jej determinacji i pozyskaniu środków finansowych możliwe było stworzenie w Instytucie Dendrologii specjalistycznego laboratorium w Zakładzie Związków Symbiotycznych, którym kierowała przez wiele lat, i rozwinięcie badań zbiorowisk grzybów ektomykoryzowych w oparciu o analizy molekularne. Niewątpliwie można uznać prof. Marię Rudawską za pionierkę tego typu badań w Polsce.
W pracach prof. Rudawskiej dotyczących zbiorowisk grzybów ektomykoryzowych można wyróżnić dwa zasadnicze kierunki: badania prowadzone w szkółkach leśnych produkujących materiał sadzeniowy z odkrytym systemem korzeniowym oraz badania prowadzone w ekosystemach leśnych. W ramach swoich badań wykonywanych w szkółkach leśnych prof. Rudawska dokonała szczegółowej oceny stopnia kolonizacji mykoryzowej oraz składu gatunkowego grzybów nawiązujących ektomykoryzy z sadzonkami różnych gatunków drzew. Analizowała również czynniki odpowiedzialne za strukturę ilościową i jakościową zbiorowisk grzybów ektomykoryzowych występujących w szkółkach leśnych. Badania różnorodności grzybów ektomykoryzowych w ekosystemach leśnych prowadzone przez prof. Rudawską dotyczyły różnorodnych aspektów, m.in. wpływu skażenia środowiska na związki mykoryzowe sosny zwyczajnej, wpływu warunków siedliskowych na nawiązywanie symbiozy ektomykoryzowej przez siewki sosny zwyczajnej, kosodrzewiny i modrzewia stanowiące odnowienie naturalne rosnące pod okapem dojrzałych drzew, wpływu genotypu drzew na zbiorowiska grzybów ektomykoryzowych, związków mykoryzowych jodły pospolitej rosnącej poza naturalnym zasięgiem występowania czy też grzybów ektomykoryzowych związanych z obcymi dla Polski gatunkami drzew. W ostatnich latach uwaga prof. Marii Rudawskiej skoncentrowana była na analizie porównawczej zbiorowisk grzybów występujących w lasach gospodarczych i rezerwatach reprezentujących kontynentalny bór mieszany.
Efektem tych prac jest szereg publikacji naukowych w renomowanych czasopismach (w większości indeksowanych w bazie Web of Science), m.in. Microbial Ecology, Forest Ecology and Management, Annals of Forest Sciences, Mycorrhiza, Applied and Environmental Microbiology, Trees, Symbiosis, European Journal of Soil Biology, Pedobiologia, Biological Conservation, Fungal Ecology, iForest, Polish Journal of Environmental Studies, Forests, Sylwan czy Acta Mycologica.
Z osiągnięciami prof. Marii Rudawskiej można zapoznać się bliżej, czytając artykuł prof. Tomasza Leskiego – kierownika Zakładu Związków Symbiotycznych i następcy Pani Profesor – opublikowany w Acta Mycologica (55/2020), czasopiśmie wydawanym przez Polskie Towarzystwo Botaniczne.
Szanowna Pani Profesor – w imieniu całej społeczności naszego Instytutu gorąco gratuluję wyrażonej przez Polskie Towarzystwo Botaniczne wdzięczności za Pani zaangażowanie w pogłębienie naszej wiedzy o interakcjach pomiędzy roślinami drzewiastymi a ich grzybowymi symbiontami, dziękując także za wieloletni wkład w rozwój Instytutu Dendrologii PAN. Duma nas rozpiera, gdy patrzymy na osiągnięcia naszych Mistrzów – takich Mistrzów!
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu