Studia nad ustępowaniem spoczynku nasion wybranych gatunków z rodzaju Crataegus



Zbadano wpływ różnych warunków cieplnych stratyfikacji na ustępowanie spoczynku nasion czterech gatunków głogów. Dwa z nich to gatunki rodzime: głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna Jacq.) i głóg dwuszyjkowy (Crataegus laevigata L.) oraz dwa gatunki introdukowane: głóg szypułkowy, syn. głóg szkarłatny (Crataegus pedicellata Sarg., syn. Crataegus coccinea L.) i głóg owłosiony (Crataegus submollis Sarg.). Przeprowadzono stratyfikację chłodną w 3°C, cieplno-chłodną z fazą ciepłą w temperaturze 15°, 20°, 25° lub 30°C przez okres of 8 do 24 tygodni i ciepło-chłodną z fazą ciepłą cyklicznie zmienną w temperaturze 15° ~ 20°C i 20° ~ 30°C (16/8 h lub 24/24 h) przez 8-24 tygodni i fazą chłodną w 3°C (do momentu pojawienia się pierwszych kiełków). Skaryfikację chemiczną w stężonym kwasie siarkowym przeprowadzono przez 1, 2, 3 godziny. Zbadano wpływ podsuszenia nasion po stratyfikacji, do wilgotności około 10%, na ich wschody. Próby kiełkowania przeprowadzono w temperaturze stałej 3°C lub cyklicznie zmiennej 3 ~ 10°C, 3 ~ 15°C, 3 ~ 20°C i 3 ~ 25°C (16 + 8 h). Próby wschodzenia przeprowadzono w temperaturze cyklicznej zmiennej 3 ~ 15°C i 3 ~ 20°C (16 + 8 h). Nasiona głogu jednoszyjkowego i dwuszyjkowego wysiano także w szkółce leśnej. Najbardziej korzystny termin zbioru głogów przypada w fazie pełnej dojrzałości owoców, w październiku. Pestki po wydobyciu z owoców należy podsuszyć w temperaturze pokojowej do wilgotności około 10%. Spoczynek nasion badanych gatunków głogów można najskuteczniej przezwyciężyć przez stratyfikację ciepło-chłodną w podłożu lub bez podłoża: faza ciepła stratyfikacji powinna przebiegać w temperaturze cyklicznej zmiennej 20° ~ 30°C (16/8 h lub 24/24 h) przez minimum 16 tygodni a faza chłodna w temperaturze 3°C przez 16-18 tygodni. Do kiełkowania i wschodzenia nasion optymalna jest temperatura cyklicznie zmienna 3 ~ 20°C (16 + 8 h). Skaryfikacja pestek w stężonym kwasie siarkowym przez 2 lub 3 godziny, z następującą po niej 4-tygodniową fazą ciepłą w temperaturze 20° ~ 30°C skutecznie zastępuje co najmniej 16 tygodniową fazę ciepła i skraca czas przysposabiania nasion do siewu. Podsuszenie nasion po stratyfikacji do wilgotności 10-12% nie wpływa znacząco na obniżenie ich wschodów. Zaleca się wczesny siew wiosenny nasion do nie ogrzanej jeszcze gleby, na przełomie marca i kwietnia.