Niezwykle interesującym dla przyrodników pytaniem jest pytanie o liczbę gatunków zamieszkujących naszą planetę. Pod tym kątem jedne obszary Ziemi znamy lepiej, jedne zdecydowanie słabiej. Dotychczas brakowało nam analizy danych na poziomie globalnym czy kontynentalnym. Naukowcy opisali ok. 2 mln gatunków organizmów, choć badacze szacują, iż może być ich znacznie więcej – 10, 20, a nawet 100 milionów. W naszych badaniach, opublikowanych w prestiżowym czasopiśmie PNAS (2022, Vol. 119, No. 6, e211532911), skorzystaliśmy z licznych baz danych zbieranych na całym świecie. Wykorzystaliśmy dane o rozmieszczeniu ok. 38 mln drzew, które należały do ponad 28 tys. gatunków występujących na wszystkich kontynentach, na których spotkać można rośliny drzewiaste.
Liczba gatunków drzew i osobników na każdym kontynencie, ujętych w bazie GFBI (Cazzolla Gatti et al. 2022)
Nasze badania ujawniły, że liczba gatunków drzew występujących na Ziemi wynosi ok. 73.300. Do tej pory dane literaturowe potwierdzały istnienie 64.100 gatunków drzew. W skali analizowanych kontynentów największym bogactwem gatunkowym charakteryzuje się Ameryka Południowa, nasze badania wskazują na występowanie na tym kontynencie ok. 43% ogólnej liczby gatunków drzew. Prawie jedną trzecią światowego bogactwa gatunkowego drzew na Ziemi stanowią gatunki rzadkie, w naszym zbiorze danych pojawiły się one tylko raz czy dwa razy. Około 9.200 gatunków drzew czeka na odkrycie. To wartość, którą uzyskaliśmy z porównania dotychczasowych zestawień liczby gatunków drzew odnotowanych w literaturze, czyli 64.100 gatunków, z wartością uzyskaną w naszych obliczeniach, czyli 73.300, bazujących na analizie danych zebranych na całym świecie. Około 40% nieodkrytych gatunków drzew znajduje się w Ameryce Południowej. Niektóre z gatunków, których jeszcze nie opisaliśmy, możemy utracić. Różnorodność biologiczna musi być zatem chroniona we wszystkich zakamarkach Ziemi.
Zachęcam do przeczytania naszego artykułu pt. „The number of tree species on Earth”, opublikowanego w PNAS, a także zapoznania się z krótkim komentarzem do niego – audycją red. Eugeniusza Romera pt. „Wielkopolska Warta Poznania” w TVP3 Poznań.
Andrzej M. Jagodziński
Dyrektor Instytutu