Reakcja roślin drzewiastych na żerowanie owadów i porażenie przez grzyby patogeniczne w warunkach skażenia środowiska i podwyższonej temperatury
Celem pracy była analiza wpływu podwyższonej temperatury i zanieczyszczenia gleby przez fluorki na relacje pomiędzy roślinami drzewiastymi a owadami roślinożernymi i grzybami patogenicznymi. Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris L.) była badana w układach z owadem brudnicą mniszką (Lymantria monacha L.) i patogenem osutką wiosenną (Lophodermium seditiosum L.). W osobnych doświadczeniach badano dąb szypułkowy (Quercus robur L.) z brudnicą nieparką (L. dispar L.) i z mączniakiem prawdziwym dębu (Microsphaera alphitoides L.). We wszystkich doświadczeniach mierzono w liściach/igłach zawartość fluoru, azotu, węglowodanów rozpuszczalnych, skrobi, węglowodanów niestrukturalnych, fenoli, skondensowanych tanin i lignin. Określano procent powierzchni liści porażonej przez patogeny i procent powierzchni liści zgryzionej przez owada. Ponadto obliczano względne tempo wzrostu (RGR). Wyniki wykazały zróżnicowaną reakcję badanych gatunków owadów na podwyższenie temperatury i zanieczyszczenie. W warunkach wyższej temperatury stwierdzono zwiększoną przeżywalność larw brudnicy nieparki i brak wpływu tego czynnika na przeżywalność larw brudnicy mniszki. Zanieczyszczenie przez fluorki, także u brudnicy nieparki, miało istotny wpływ na RGR. Zmiany zawartości badanych metabolitów nie wyjaśniają wpływu temperatury na zgryzanie, co sugeruje bezpośredni wpływ tego czynnika na obserwowane zróżnicowanie. Wpływ zanieczyszczenia na RGR można wyjaśnić poprzez zmiany zawartości metabolitów korzystnych dla owada. Stwierdziłem, że zawartość fluoru w liściach decydowała o stopniu ich porażenia przez patogena. Liście lub igły w terenie zanieczyszczonym były bardziej zaatakowane przez grzyby niż w terenie kontrolnym. W warunkach podwyższonej temperatury liście dębu były mniej zainfekowane przez mączniaka. Ponieważ obserwacje te nie mogły być wyjaśnione zmianami zawartości badanych metabolitów, sugeruje to podwyższenie toksyczności fluoru dla patogena pod wpływem wzrostu temperatury.