W najnowszym Kórniczaninie (nr 14/2025) opublikowano artykuł dr Andżeliki Drozdy pt. Epigenetyka roślin – zielona sztuka przetrwania, w cyklu „Wiadomości z Ogrodów Kórnickich”. Tekst odsłania niezwykłe strategie roślin, które mimo braku mózgu czy układu odpornościowego potrafią skutecznie odpierać ataki patogenów. Kluczową rolę odgrywa tu epigenetyka – system molekularnych „przełączników”, decydujących o aktywności genów. To dzięki nim rośliny nie tylko reagują na wirusy, bakterie czy grzyby, ale także zapamiętują wcześniejsze infekcje i przekazują tę wiedzę potomstwu. Artykuł pokazuje, jak niewidzialny świat mechanizmów epigenetycznych wspiera przetrwanie i odporność roślin.
Zapraszamy do lektury najnowszego, 7. numeru Drzewa Franciszka – Energia. Numer poświęcony jest jednemu z kluczowych wyzwań współczesności – przyszłości energetyki w kontekście ochrony środowiska, bezpieczeństwa i dostępności energii. Autorzy poruszają tematy od OZE, przez wodór i energetykę jądrową, po ubóstwo energetyczne, pokazując, jak decyzje dziś kształtują jutro naszej cywilizacji.
W tym wydaniu można przeczytać także artykuły pracowników naukowych Instytutu Dendrologii PAN: mgr inż. Joanny Kijowskiej-Oberc i dr hab. Eweliny Ratajczak, prof. ID PAN; dr hab. Agnieszki Szuby, dr Marty B. Kujawskiej oraz dr. hab. Leszka Karlińskiego, prof. ID PAN.
Joanna Kijowska-Oberc, Ewelina Ratajczak – „Skąd rośliny czerpią energię?” (pdf)
Autorki zabierają nas w fascynującą podróż po świecie drzew – od energii cieplnej potrzebnej do kiełkowania i przetrwania, przez wykorzystanie wiatru i wody do rozsiewu nasion, po fotosyntezę i pracę mitochondriów jako „silników” komórki. Pokazują, jak zmiany klimatu wpływają na rytm życia roślin i dlaczego ochrona ich zdolności energetycznych jest kluczowa dla przyszłości ekosystemów.
Agnieszka Szuba – „Energia z drzew – czyli o biomasie drzewnej” (pdf)
Artykuł przybliża temat biomasy drzewnej jako kluczowego źródła odnawialnej energii w Polsce i Europie. Przedstawiono jej pochodzenie, znaczenie gospodarcze, potencjał plantacji szybkorosnących gatunków oraz wyzwania prawne i środowiskowe związane ze spalaniem drewna. Pokazuje też, jak zrównoważone podejście do biomasy może wspierać energetykę, jednocześnie chroniąc lasy i klimat.
Marta Kujawska – „Grzyby pełne energii” (pdf)
Autorka przedstawia niezwykły potencjał grzybów – od symbiozy z cyjanobakteriami, pozwalającej wytwarzać energię elektryczną, po naturalne zwiększanie efektu piezoelektrycznego w drewnie. Opisuje też lecznicze właściwości setek gatunków, które wspierają odporność, poprawiają kondycję i mogą stanowić „zastrzyk energii” w codziennej diecie. To fascynująca podróż po świecie grzybów, w której nauka spotyka się z praktyką i codziennym doświadczeniem.
Leszek Karliński – „Życiodajna energia drzew i grzybów” (pdf)
W artykule przedstawiono niezwykłą symbiozę drzew i grzybów mykoryzowych, dzięki której obie strony zyskują dostęp do cennych zasobów energii i składników pokarmowych. Autor sięga zarówno do naukowych odkryć, jak i bogactwa wierzeń, tradycji i symboliki drzew oraz grzybów w kulturach świata. To opowieść o ich znaczeniu w przyrodzie i w życiu człowieka – od dawnych czasów po współczesność.
W lipcowym numerze „Kórniczanina” (nr 13/2025) w cyklu „Wiadomości z Ogrodów Kórnickich” ukazał się artykuł autorstwa dr Karoliny Sobierajskiej i prof. Dominika Tomaszewskiego pt. „GBIF – przyroda w sieci”.
Tekst przybliża działalność Instytutu Dendrologii PAN w ramach międzynarodowej inicjatywy GBIF – największej otwartej bazy danych o bioróżnorodności na świecie. Instytut, jako część Krajowej Sieci Informacji o Bioróżnorodności (KSIB), udostępnia dane z Arboretum i zielnika w formacie zgodnym z zasadami FAIR. Dzięki temu lokalne zasoby trafiają do globalnych zbiorów, wspierając badania naukowe, edukację oraz działania związane z ochroną przyrody i klimatu. Artykuł pokazuje także, jak mieszkańcy Kórnika mogą włączyć się w projekty nauki obywatelskiej poprzez aplikację iNaturalist. Zachęcamy do lektury.
„Echa Leśne” to kwartalnik przyjaciół lasu. Ukazuje się od 1924 roku. Na łamach czasopisma znaleźć można wiele ciekawych artykułów, które z pewnością zainteresują miłośników przyrody.
Zachęcamy do przeczytania wszystkich tekstów, szczególnie zaś felietonu prof. Andrzeja M. Jagodzińskiego pt. „Gość w dom…”. Tekst nawiązuje do dłuższego artykułu red. Agnieszki Niewińskiej pt. „Dzikie zwierzęta pukają do drzwi”, zamieszczonego w tym samym numerze (2/2025). Miłej lektury!
Link do „Ech Leśnych” w wersji elektronicznej:
https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/echa-lesne
Z cyklu „Wiadomości z Ogrodów Kórnickich”
Czy sąsiedztwo drzew wpływa na podziemny świat grzybów? Badania dr Marty Kujawskiej i prof. Tomasza Leskiego wykazały, że skład gatunkowy drzew oddziałuje na strukturę mykobiomu glebowego. Wiąz szypułkowy, choć wcześniej podejrzewany o zdolność tworzenia ektomykoryz, okazał się konsekwentnie związany z mykoryzą arbuskularną. Eksperyment dowodzi, że to, z kim drzewo „dzieli doniczkę”, ma znaczenie dla całego życia pod ziemią.